ÇAMLIDERE İLÇE MERKEZİ:
Çamlıdere İlçesinin Yeri ve Kısa Tarihçesi: Çamlıdere, Ankara'ya 99km uzaklıktadır.
Malazgirt Savaşından sonra bölgede Türk Boyları iskân için yerleşmeye başlar. Ankara
Savaşından sonra Semerkand Şehrinden Hz. Ömer'in soyundan Şeyh Ali bölgeye ailesiyle
birlikte gelir ve yerleşir. Bu dönemle ilgili ilk kayıt 1463 yılı Ankara Tahrir Defteridir. Fatih
Sultan Mehmed Han Dönemine ait bu kayıtta, Şeyh Ali Kuzviran Köyü'ndeki bazı mülkleri
vakıf ettiğini, bu vakfa evlatlarını mütevelli tayin ettiğini biliyoruz. Bu yıllarda Kuzviran
Köyü, Ankara Sancağına bağlı Mudrıb/Muzrıb idari birimine bağlıdır. 1530 yılında
Kuzviran Köyü Yabanabad Kazasına bağlanır.
1571 yılında Şeyh Ali Semerkandi ve onun soyundan gelenler ünlenmiş Kuzviran Şeyhleri
olarak anılmaya başlamıştır. Şeyhin kerametiyle ortaya çıkan Sığırcık Suyu'nun kullanım
hakkı onun soyundan gelen evlatlarına bırakılmıştır. Kırım'dan, Balkanlar'dan ve diğer
illerimizden gelen heyetler bu sudan faydalanmışlar, bu yüzden köy Şeyhler olarak anılmaya
başlamıştır.
Şeyhler Köyü zamanla gelişecek, Şeyhin Dergahı bir ilim yuvası olacaktır. Şeyh Ali
Semerkandi Hazretlerinin evlatlarından bir çok ünlü alim yetişecektir. Bu alimler Yabanabad
Kazasında yeni dergahlar açarak bölgeye irşad amacıyla yayılacaklardır. 1837 yılında Maktul
Mustafa Paşa bir cami yaptırır. 1840 yılı kayıtlarında Şeyhler'in bölgenin en kalabalık
yerleşmesidir. Sipahilik olan köyde bir medrese ile ilköğretimi veren bir sıbyan mektebi
vardır.
1888 yılında Demirciviran Köyü'nde bulunan Şorba nahiye merkezi, 1907 yılında Şeyhler
Köyü, Yabanabad Kazası Şorba Nahiyesi merkezi olur. Bölgede Şeyhler adının bolluğundan
artık Ali Dede Şeyhler olarak anılmaya başlar ve 1913 yılında bölgenin en önemli
kasabasıdır.
1930 yılında mülki teşkilatlardaki değişikliklerle Yabanabad adı Kızılcahamam olarak
değişir. Daha önce nahiye merkezi olan Şeyhler bucak idare merkezidir. 1935 yılında
Çamlıdere adını alan bucak 1953 yılında çıkan kanunla ilçe yapılır.
Çamlıdere'de eski kalıntılar en erken Roma Dönemine kadar gitmekte ve bazı Bizans Dönemi
bakiyeleri görülmektedir.
ÇAMLIDERE MERKEZ KALINTILARI:
Çamlıdere Merkez Cami Bilgileri: Çamlıdere Merkez Cami günümüzde kullanılmaktadır.
Geç Osmanlı dönemi cami 1918 yılı yapımı olan cami dikdörtgen planlı, yığma düz taştan
inşa edilmiştir. Eğimli kırma çatısı kiremitle örtülüdür. Ahşap tavan süslemeleri ve diğer
ahşap kısımları kayda değerdir. Özgün yapısını günümüze kadar korumuştur.
Çamlıdere Merkez Cami ve Çeşmesi Cami 2008 yılında Koruma Kurulu kararıyla 1. Derece
Anıt Eser olarak tescillenmiştir.
Erenler Tepesi Kalesi: Kale, merkezinin 2km güneydoğusunda bulunan Erenler Tepesi
Mevkiindedir.
Kale Bilgileri: Sayın Levent Egemen Vardar'm 2000 yılında bölgede yapmış olduğu yüzey
araştırmalarında tespit edilmiş bir kale/yapı'dır. Tepenin doğu yanında kısmen kayalık arazide
muhtemelen gözetleme amaçlı bir kale/yapı kalıntısının duvar izleri görülmektedir. Bu alanın
batısında kalan başka bir yerde de mimari kalıntılar dikkati çekmektedir. Seyrek olsa bile bu
alanlarda karakteristik olmayan seramik kırıntıları gözlenmiştir.
Seyh Ali Semerkandi Türbesi: Şeyh Ali Semerkandi Türbesi, Çamlıdere İlçesi merkezinde
Körler Mahallesindedir.
Şeyh Ali Semerkandi Türbesi:Şeyh Aliyyüssemerkandi, Şeyh Ali gibi isimlerle de anılan Şeyh
Ali Semerkandi Hazretleri Anadolu'muzun büyük manevi liderlerinden biridir. Osmanlı'nın kuruluş
döneminde Anadolu'da yaşamış olan Şeyh Ali 1320 yılında İsfahan'da doğdu. Babasının ismi Yahya
olup, soyu Hz. Ömer'e kadar dayanmaktadır. Şeyh Ali Mekke, Medine, Şam, Kudüs, Irak,
Semerkand ve Çamlıdere'de gibi birçok yerde bulundu. Çamlıdere'ye gelen Şeyh Ali buranın
adının Şeyhler olmasına sağlar. Burada kurduğu tekkesinde ilim ve irfanını bir ışık gibi yayar.
1457 yılında Çamlıdere'de vefat eder.
Türbe yığma ve kesme taştan inşa edilmiştir. Kırma çatı kiremitle kaplıdır. Girişin
karşısındaki büyükçe sanduka Şeyhe aittir. Ayrıca girişin sağında yedi, solunda üç adet olmak
üzere toplam on sanduka Ali Semerkandi'nin müritlerine aittir. Vakıflar tarafından restore
edilmiştir. Koruma Kurulu kararıyla 1990 yılında 1. Derece Anıt Eser olarak tescillenmiştir.
Türbe bir külliyenin parçasıdır.
Cibiili Dede Türbesi: Cibiili Dede Türbesi, Çamlıdere Yaylasından Kös Yaylasına çıkan yol
üzerindedir.
Cibiili Dede ormanda geyiklere tuz verir, yabani hayvanları beslermiş. Ermiş bir zat olduğuna
inanılmaktadır.
Cibiili Dede Türbesi
Türbe çamlar arasında üstü açık bir mezar şeklindedir. Türbe yanında namaz için
betonarmeden küçük bir bina inşa edilmiştir.
Erenler Türbesi: Erenler Türbesi, Çamlıdere Yaylası yerleşimindedir.
Erenler Türbesinde kimin medfun olduğu konusunda herhangi bir bilgi yoktur.
Türbe çamlar arasında üstü açık bir mezar şeklindedir.
